مدت زمان تاخیر یا latency چیست؟ تاثیر + قوی‌ترین بستر کاهش آن در اینترنت سازمان‌ها

مدت زمان تاخیر یا latency همان چیزی است که وقتی یک صفحه وب دیر باز می‌شود، یک ویدیو در حال پخش گیر می‌کند یا صدای تماس اینترنتی شما با وقفه می‌رسد، شما را کلافه می‌کند. حالا شاید فکر کنید که این تأخیر یک موضوع طبیعی است و نمی‌توان کاری برای آن کرد، اما واقعیت این است که latency می‌تواند کیفیت ارتباطات اینترنتی را به حد زیادی تحت تأثیر قرار دهد. کاهش مدت زمان تاخیر می‌تواند تفاوت بزرگی در تجربه‌ی کاربران شما ایجاد کند. حالا سوال اینجاست که چرا تاخیر رخ می‌دهد؟ چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟ و قوی‌ترین راهکار برای کاهش آن چیست؟ در ادامه، تمام این موضوعات را بررسی می‌کنیم تا بتوانید عملکرد اینترنت خود را بهتر کنید. پس با امید ژرف‌نگر همراه باشید.

منظور از مدت زمان تاخیر

شما مدت زمان تاخیر یا latency را شاید در استفاده روزمره خیلی حس نکنید، اما در شبکه و اینترنت، latency یک عامل مهمی است که روی سرعت و کیفیت ارتباطات شما تأثیر می‌گذارد.

وقتی درخواستی را به یک سرور ارسال می‌کنید، این درخواست باید مسیر مشخصی را طی کند، به سرور برسد، پردازش شود و پاسخ آن دوباره به سمت شما برگردد. مدت زمانی که این فرایند طول می‌کشد، همان زمان تاخیر است. حالا هر چقدر این زمان کمتر باشد، شما تجربه‌ی بهتری از اینترنت خواهید داشت. وقفه می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی باشد. مثلاً فاصله‌ی شما از سرور، میزان ترافیک شبکه یا حتی کیفیت سخت‌افزارهایی که استفاده می‌کنید.

تفاوت تاخیر و پینگ چیست؟

ممکن است فکر کنید مدت زمان تاخیر یا latency و پینگ یک چیز هستند، اما در واقع اینطور نیست. این دو مورد به هم ارتباط دارند، اما کاملاً یکی نیستند.

latency یعنی درخواستی از طرف شما به سمت سرور ارسال می‌شود و بعد از پردازش، پاسخ آن دوباره به دستگاه شما برمی‌گردد. مدت زمانی که این رفت‌وبرگشت طول می‌کشد، همان مدت زمان تاخیر است.

اما پینگ چیست؟ در واقع ابزاری برای اندازه‌گیری مقدار انتظار در شبکه شماست. وقتی دستور پینگ را اجرا می‌کنید، در واقع یک بسته‌ی کوچک داده به سرور ارسال می‌شود و زمان رفت‌وبرگشت آن ثبت می‌شود. این مقدار معمولاً بر حسب میلی‌ثانیه بیان می‌شود. هرچه مقدار آن کمتر باشد، یعنی مدت زمان وقفه در شبکه پایین‌تر است و ارتباط شما سریع‌تر و پایدارتر خواهد بود.

چرا باید به تاخیر توجه بیشتری نسبت به پینگ داشته باشیم؟

شما ممکن است یک پینگ خیلی پایین داشته باشید، اما همچنان با کندی در بارگذاری صفحات یا تأخیر در بازی مواجه شوید. دلیلش این است که پینگ فقط یک معیار سنجش رفت‌وبرگشت یک بسته‌ی داده است، اما مدت زمان تاخیر یا latency  همه عواملی را که باعث وقفه در پردازش و انتقال داده‌ها می‌شود، در بر می‌گیرد. اگر بخواهید تجربه‌ی اینترنتی خوبی داشته باشید، باید روی زمان تاخیر تمرکز کنید.

علت بروز Latency چیست؟

تا به اینجا کلیاتی در مورد زمان تاخیر گفتیم، اما چرا اصلاً وقفه در شبکه ایجاد می‌شود؟ چه عواملی باعث بالا رفتن latency می‌شوند؟

محدودیت‌های پهنای باند

وقتی در یک جاده‌ی باریک رانندگی می‌کنید، حتی اگر ماشینتان سریع باشد، باز هم نمی‌توانید به راحتی حرکت کنید، چون ترافیک بالاست. پهنای باند شبکه هم دقیقاً مثل یک جاده است. اگر تعداد زیادی دستگاه به شبکه متصل باشند و داده‌های زیادی در حال انتقال باشند، سرعت ارتباط کاهش پیدا می‌کند و انتظار افزایش می‌یابد. این اتفاق را در زمان‌هایی که همه‌ی کاربران یک منطقه از اینترنت استفاده می‌کنند، مثل شب‌ها یا روزهای تعطیل، بیشتر احساس می‌کنید.

فاصله جغرافیایی بین سرورها

هرچقدر شما از سروری که به آن متصل هستید دورتر باشید، مدت زمان تاخیر یا latency  بیشتر می‌شود و داده‌ها باید مسافت بیشتری را طی کنند. فاصله‌ی جغرافیایی یکی از عوامل افزایش تاخیر است و به همین دلیل خیلی از شرکت‌ها سرورهای خود را در نقاط مختلف دنیا توزیع می‌کنند تا کاربرانشان به نزدیک‌ترین سرور متصل شوند.

ترافیک شبکه و ازدحام

وقتی تعداد زیادی از کاربران به یک شبکه متصل شوند و درخواست‌های زیادی ارسال کنند، ظرفیت پردازش داده کم می‌شود و وقفه را بالا می‌برد. برای همین سازمان‌ها و شرکت‌ها معمولاً پهنای باند اختصاصی می‌خرند تا از تداخل با کاربران دیگر جلوگیری کنند.

مشکلات سخت‌افزاری

هرچقدر هم که اینترنت پرسرعتی داشته باشید، اگر سخت‌افزارهای شبکه‌ی شما قدیمی یا ناکارآمد باشند، باز هم با مدت زمان تاخیر بالا مواجه خواهید شد. مثلاً یک مودم یا روتر ضعیف نمی‌تواند داده‌ها را به درستی پردازش کند و باعث افزایش زمان پاسخ‌دهی می‌شود.

تأخیر در روترها و سوئیچ‌ها

وقتی شما داده‌ای را ارسال می‌کنید، این داده از طریق چندین روتر و سوئیچ مختلف تا رسیدن به مقصد عبور می‌کند. هر بار که داده از یک دستگاه عبور می‌کند، پردازشی روی آن انجام می‌شود که زمان می‌برد. اگر تعداد این دستگاه‌ها زیاد باشد یا تجهیزات بهینه نباشند، تأخیر در پردازش داده‌ها زیاد می‌شود.

مطلوب‌ترین میزان Latency

مقدار مطلوب latency بستگی به نوع استفاده‌ی شما از اینترنت دارد. اگر فقط به وب‌گردی و چک کردن ایمیل مشغول هستید، تاخیری در حدود 50 تا 100 میلی‌ثانیه معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر از تماس‌های ویدیویی و استریم آنلاین استفاده می‌کنید، باید وقفه شما زیر 50 میلی‌ثانیه باشد تا کیفیت ارتباط حفظ شود.

حالا اگر شما یک گیمر حرفه‌ای هستید، این عدد مهم‌تر می‌شود. در بازی‌های آنلاین، مدت زمان تاخیر یا latency  باید زیر 30 میلی‌ثانیه باشد، در غیر این صورت شما متوجه لگ و تأخیر در عملکرد بازی خواهید شد.

فیبر نوری، بهترین بستر برای کاهش مدت زمان تاخیر یا Latency در انتقال داده‌ها

فیبر نوری سریع‌ترین بستر برای انتقال داده‌های شماست و می‌تواند تأخیر شبکه را برایتان به حداقل برساند. اما چرا فیبر نوری تا این حد در کاهش تاخیر مؤثر است؟

در روش‌های سنتی مثل ADSL، داده‌های شما با سیم‌های مسی انتقال پیدا می‌کنند که هم مقاومت الکتریکی بالایی دارد و هم در مسافت‌های طولانی باعث افزایش تأخیر می‌شود. در اتصالات بی‌سیم هم مثل 4G  و 5G، ترافیک شبکه و شرایط محیطی باعث افزایش مدت زمان تاخیر یا latency  می‌شود.

اما وقتی شما از فیبر نوری استفاده می‌کنید، شرایط کاملاً فرق می‌کند. این روش به خاطر استفاده از پالس‌های نوری به جای سیگنال‌های الکتریکی، داده‌ها را تقریباً با سرعت نور منتقل می‌کند، در نتیجه تأخیر شبکه‌تان به حداقل می‌رسد. برخلاف کابل‌های مسی که هرچه فاصله بیشتر شود، تأخیر هم افزایش می‌یابد، فیبر نوری بدون افت کیفیت، داده‌ها را حتی در فواصل بسیار طولانی منتقل می‌کند.

یکی از مزیت‌های فیبر نوری، پهنای باند خیلی بالا آن است که امکان انتقال همزمان حجم عظیمی از داده‌هایتان را فراهم می‌کند، بدون اینکه مثل روش‌های سنتی با افزایش ترافیک، انتظار بیشتری ایجاد شود.

راهکارهای کاهش تاخیر یا Latency در سازمان‌ها

اولین اقدام برای کم کردن مدت زمان تاخیر یا latency  بهینه‌سازی زیرساخت شبکه داخلی است. اگر شما هنوز از سخت‌افزارهای قدیمی مثل سوئیچ‌ها و روترهای با پهنای باند محدود استفاده می‌کنید، قطعاً تأخیر شبکه را تجربه خواهید کرد. شما باید به ارتقای تجهیزات شبکه‌تان فکر کنید و از سوئیچ‌ها و روترهای پیشرفته با قابلیت پردازش سریع‌تر بسته‌های داده استفاده کنید.

باید ترافیک شبکه را هوشمندانه مدیریت کنید. خیلی از سازمان‌ها دچار ازدحام ترافیکی می‌شوند، چون همه داده‌ها بدون اولویت‌بندی از یک مسیر عبور می‌کنند. استفاده از QoS (Quality of Service) در روترها و سوئیچ‌ها به شما کمک می‌کند که ترافیک مهم‌تر را در اولویت قرار دهید.

استفاده از شبکه‌های SD-WAN یکی دیگر از راهکارها است که می‌توانید آن را پیاده‌سازی کنید. این روش به شما کمک می‌کند که ترافیک شبکه را بهینه‌سازی کنید، مسیرهای ارتباطی را بر اساس کمترین میزان تأخیر انتخاب کنید و از پهنای باند موجود به‌صورت بهینه‌تر استفاده کنید.

اقدام بعدی، به‌روزرسانی نرم‌افزارها و سیستم‌های سازمانی‌تان است. شما باید مطمئن شوید که سیستم‌های ابری، نرم‌افزارهای مدیریت شبکه و ابزارهای پردازشی که در سازمان استفاده می‌کنید، به‌روز و بهینه هستند.

در آخر هم، باید نظارت مستمر بر عملکرد شبکه داشته باشید. استفاده از ابزارهای مانیتورینگ شبکه مثل Wireshark ، SolarWinds  یا PRTG به شما کمک می‌کند که عوامل ایجاد مدت زمان تاخیر یا latency را شناسایی کنید و سریعاً آن‌ها را برطرف کنید.

نورونتا راهکاری برای ایجاد کمترین میزان تاخیر در سازمان

اگر شما در سازمان خود نیاز به ارتباط سریع و بدون قطعی بین دفاتر، کارمندان و سرورها دارید، نورونتا این امکان را برای شما فراهم می‌کند. یکی از ویژگی‌های مهم این سیستم، مدیریت هوشمند ترافیک شبکه است. یعنی اگر شما چندین مسیر ارتباطی داشته باشید، نورونتا به‌طور خودکار مسیرهایی را انتخاب می‌کند که کمترین میزان تأخیر را برایتان دارند. این قابلیت به شما کمک می‌کند که حتی در شرایط ازدحام شبکه، پایداری و سرعت مطلوبی را تجربه کنید.

علاوه بر این، اگر در سازمان خود از سیستم‌های ابری یا سرویس‌های SaaS استفاده می‌کنید، نورونتا یک راهکار ایده‌آل برای شما خواهد بود. چون با کاهش زمان پاسخگویی سرورها و بهینه‌سازی ارتباطات ابری، عملکرد کلی سازمان را بهبود می‌بخشد. با استفاده از این بستر، شما می‌توانید کیفیت ارتباطات داخلی و خارجی سازمانتان را افزایش دهید، بهره‌وری تیم خود را بالا ببرید و تجربه‌ی بهتری برای کارکنان و مشتریان خود رقم بزنید.

جمع‌بندی

شما حالا خوب می‌دانید که مدت زمان تاخیر یا latency  می‌تواند روی عملکرد کلی شبکه‌ی سازمان شما تأثیر بگذارد. اگر تا امروز این مسئله را جدی نگرفته بودید، باید بیشتر به آن توجه کنید.

حالا که راهکارهای مختلف را بررسی کردید، شما می‌توانید بهترین گزینه را برای سازمان خود انتخاب کنید. امید ژرف‌نگر به شما توصیه می‌کند که برای داشتن یک شبکه‌ی سریع، پایدار و بدون تأخیر، حتماً روی بهینه‌سازی latency تمرکز کنید. چون این کار نه‌تنها بهره‌وری شما را بالا می‌برد، بلکه باعث می‌شود تجربه‌ی بهتری هم برایتان ایجاد شود.